Parolante pri respubliko en Hispanio, oni kutime pretervidas la pruvitan fakton vidigita pri tio, ke estas nenio pli kontraŭrespublikisma ol maldekstro, ĉefe tiu komunisma kaj socialisma —kiuj kerne estas la sama afero: globisma la unua, naciisma la dua, kies plej ekstrema versio esas faŝismo—, ĉar estis tiu dua el niaj turpereferenciataj kiel respublikoj, kiu kaŭzis la plej gravan tragedion el la historio de Hispanio, la malaprobinda Fronto Popola, kiu puĉis, kaŭzante la ribelon de la militistoj antaŭ la disrompo de la ĵurŝtato rekte kaŭzita de la registaro, kiu deziregis la militon por malaperigi la dekstrularon, kiu malfaciligis la revolucion progresisma, se oni povas nomi progresismo la amasmurdadon de kompletaj tavoloj de l' popolo, tiel, kiel jam okazintis ĉe Sovetunio je 1917.
Tial, se oni deziras memorigi pozitive la respublikon, oni kondamnu la Komunisman Partion de Hispanio (PCE) kaj la Partion Socialisman Hispanan Laboristan (PSOE), kiuj tiom da doloro kaŭzis ĉiam al Hispanio kaj la hispanojn persekutante devigi sian deknaŭjarcentan kaj obsoletan projekton al aliaj homoj. Ili ne estas demokratoj, eĉ se ili vestas per tiu lano provante preni la alian lanon, kiel oni diras en Sudameriko, kaj kiun oni nomas ĉi tie pasto (mono). Ĉar revolucio estas ilies kaj nur por ili mem, laŭ ili, kompreneble.
Sekve, oni petu sanon kaj respublikon, sed per tiu ordo.
Tamen, ŝajnas al mi, ke la respubliko neniam venos en Hispanion pro ĝuste la ekzisto de tiu maldekstro kaj la indiferento de ĉiuj aliaj homoj, krom tiuj, kiuj esperas vivi koste al la politiko, tio estas, koste al ni ĉiuj, same kiel ili faras de la lastaj kvindek jaroj, nesolvante iun ajn de niaj problemoj, kio estas tio, por kio oni kontraktis ilin. Se tiu ĉi kompatinda popolo ene de kiu ni vivas, pli kaj pli rezignas, ĝis kiam ĝi decidos armi sin, kaj tiam okazos la plej malbono... Jen okazis tio je la 8ª jarcento, kaj poste je la 19ª. Kaj tiel iras ni. Do, nune, ke vivu la Reĝo, kaj se eblas, ke li estu absolutisma, ĉar se li estas bona, eble li solvos la problemojn, ke tiuj alvenintuloj neniam volis alfronti, kaj se li estas malbona, oni ne notos multe la diferencon, escepte je la momento pagi impostojn, ĉar estos multe pli malmultekoste la afero de kiam la moŝta reĝo fermos tiom da aŭtonomaj parlamentoj, tiom senutilaj kiel la centra parlamento..., kaj li nomumos modestan registaron favore al la bonfarto de hispanoj.
Do, vivu la respubliko konstituiga, kiu garantios la kolektivajn kaj individuajn liberecojn..., kaj se ne, ke vivu la reĝo..., multe da jaroj, ĝis kiam ĉi tiu popolo maturiĝos, alprenos siajn devojn civitanojn verevere, kaj forigu la reĝon kaj la politikistojn liberecmortigantajn de tiu ĉi afero, kiu pri demokratio havas nur la nomon.
