Antaŭ kelkaj tagoj mi legis en la numero 303 de "Boletín", ke mia bona amiko Salvador Gumá i Clavell fariĝis 90-jara. Kaj neeviteble venis al mi ondo da rememoraĵoj elvokantaj tiujn pasintajn tagojn kiam mi konatiĝis kun li: Tio okazis en Terrassa kadre de la unua hispana kongreso de Esperanto post la intercivitana milito, jaro 1951, evento pri kies okazigo dubis ĝis la momento mem de la malfermo de la kongreso, ĉar la tiama diktaturo ne facile cedis... Tiam ni estis junaj kaj optimismaj, kvankam la socipolitika situacio estis ankoraŭ ege malfacila, sed en nia koro viglis ĉiuj esperoj, kaj ni, dum la kongresekskursoj recitis kaj kantis en Esperanto, eble por kompensi la jarojn de deviga silento. En tiuj momentoj, nia amiko Salvador improvizis versaĵojn, tiel facile, ke ni tuj ekadmiris lin. Speciale impresis nin certaj versoj de karaktero popola kaj spontana, plenaj de suko, de naiva-moka scio, tiklaj kaj realismaj...
Apenaŭ mi legis en la citita revuo pri la datreveno de nia veterana amiko, mi senpolvigis la peperojn ame gardatajn en obskura angulo de mia skribotablo, sur kiuj aperas tiuj versoj kiuj tiom impresis nin jam antaŭ longe, respektoplene petis al la Redaktoroj de "Kajeroj" la publikigon de tiuj versoj kiel omaĝon al nia amiko Salvador kaj admiron al bonega esperantisto. Jen la prikomentitaj versaĵoj:
KANTOJ DE LA TIKLOJ.- | ||
La inferon mi vizitis kaj vidis multe da brulantoj, kaj konstatis, ke pro amo ne damnas sin geamantoj. |
Varman lokon serĉas katoj molan pajlon volas hundoj, kiel kapkusenon volas mi, vian mole varman bruston. |
|
Mi sopiras eternecon kaj plezuron en la gloro, sed atendas min la ĉerko kaj ĝi restados en la tombo. |
La okuloj, du morusoj, ŝia buŝo, fajra ardo, ŝiaj vangoj du rezetoj sed ŝia koro... nigra karbo. |
|
Se vi celas geedziĝon observante fraŭlinojn, ĉu en manoj havas truojn kaj akrajn ungojn je la fingroj. |
Du aferoj en la mondo pro ektuŝo makuliĝas la freŝeco de la floroj kaj la pureco de l' animo. |
|
Ĉu vi kuŝos, ĉu vi staros, ĉu vi dormos aŭ laboros fine de la finoj ĉiam la versoj manĝoj vin en tombo. |
Mian vivon vi prilumis mia kara amatino, tial nun mi venas rabi de via lumo la radiojn. |
|
Certe, nek Suno nek Luno nek la steloj de l' ĉielo kune samtempe brilante brilas pli ol via belo. |
Se ofendas mia voĉo ke ruĝiĝas via vango, la okulojn mi tuj vindos kaj en la buŝ' kudros la langon. |
|
Klaĉa lango pli mortigas ol tranĉilo de buĉisto; ĝi mortigas nur po unu sed langoj buĉas po dek-miloj. |
Vivu do la Libereco! vokas laŭte kun kuraĝo tiuj, kiuj havas hejme fermitan birdon en la kaĝo. |
|
La malbonaj ĉar malbonaj kaj la bonaj sen distingo, la tunelon al la morto oni eniras kun tremtimo. |
Se mi estus la paŝtisto kaj vi estus paŝtistino, tre verŝajne tuj sin paŝtus la ŝafoj inter la ŝafinoj. |
|
Estis ĉiam sama dramo inter viro kaj virino, je komenco pura amo, kaj bastonado je la fino. |
Havis ja okulojn bluajn la trompinta min virino, okuloj de ĉiela bluo, ho, kiel granda la perfido! |
|
Mia bopatrino mortis, kaj akuŝis la kaprino, vidu, ĉu alia homo pli multe havas da feliĉo. |
Ĵus por vi mi plantis pinon, apudpordo rosmarenon, sed abel' en via buŝo fabrikis tunon da mielo. |
|
Sian neston zorgas birdoj papilioj ŝatas lumon, patroj amas la filinojn sed... filinoj la mallumon! |
Tutan vivon mi pasigis pristudante la virinojn, kaj finfine mi konkludis ke mi lernis nur nenion! |
|
|
Ĉi tiuj koploj kaj aliaj estis tradukitaj aŭ adaptitaj el la hispana, aŭ, originale verkitaj de Salvador Gumá. FELIĈON KAJ GRATULON!, amiko Salvador.
José Mª Bernabéu