Oni kutime legas deflankismajn artikolojn rilate al la faroj kaj misfaroj de la gereĝoj de Hispanio. Mi ne parolos ĉi tie pri la brilaj regadoj de la Trastamaraj kaj Aŭstriaj Gereĝoj, kiuj konstruis la Imperion Hispanan Tutmondan, sed pri tiuj Borbonaj, kiuj perdis ĝin, kaj poste ĝis nuneco.
Mi ne konsideras min mem monarĥiano, sed respublikulo
seniluziiĝinta, kaj sekve mi rigardas ilin de alia vidpunkto.
Jes: Karolo 3ª, alidirite La Urbestro de
Madrido, estis mezvalora reĝo. Filipo 5ª
La Kuraĝiga 
estis
plej malbona afero, kiu povis okazi al Hispanio, ĉar pro li ni
perdis Ĝibraltaron je la fino de la Sukceda Milito
(en kiu Katalunio partoprenis samflanke kiel Madrido,
strange). Li forigis doganon kun tiu hispana regiono, kaj
el tiuj pulvoroj venas ĉi tiuj kotoj... Li ankaŭ abdikis en sian
filon Ludovikon, kiu baldaŭ mortis sen
infanoj, kaj revenis li por agi kiel Reĝo ĝis lia filo Fernando
6ª La Prudenta —kvankam
ankaŭ kromnomita La Justa— lin sukcedis. Tamen,
dek kvar jarojn poste li mortis, kaj la tria filo de Filipo la
5ª kiu estis reĝo, Karolo la 3ª, kromnomita La
Politikisto, transprenis la tronon de Hispanio. Tio
ŝajnas moknomo, ĉar li faris la grandegan stultecon forpeli el
la Hispana Imperio la Societon de Jesuo, kiu rifuĝis en la
Rusan Imperion. Tio estis sensenca faro ĉar la jezuitoj fondis
reton de fortikaĵoj en Ameriko, en kiu ili instruis la
indianojn pri diversaj metioj, kaj protektis ilin kontraŭ la
rabeco de la portugaloj kaj nederlandanoj, kiuj provis
indianojn sklavigi por ilin disvendi. Bedaŭrinde, tiu misfaro
ne estis mildigita per la sendo de instruistoj kaj soldatoj
al Ameriko anstataŭi la jezuitojn, do la indianoj restis
senprotektataj...
Post
Karlo 3ª venis entronen sia filo Karolo 4ª,
unu el la plej stultaj reĝoj de Hispanio, superita pri
stulteco nur de Reĝo Perfida, Fernando 7ª,
unue kromnomigita La Dezirato antaŭ li ekreĝiĝis ĉar
la malkleraj homoj volis, ke li revenu sur la tronon anstataŭ Jozefo
Bonaparto, senbaze moknomita de la hispanoj Joĉjo
Botelo ĉar oni diris, ke li ŝatas drinki tro, kio ne
estis vera. Eble tiu franca estis la plej bona el la reĝoj, kiuj
sidis sur la trono de Hispanio, sed ĉar trudite de fremda
potenco, tiu de la imperiestro Napoleono Bonaparte, la popolo
agis pro bona fido kaj ribelis sen ŝpari sangon kaj penon, dum
tiu Reĝo Perfida vivis plej komforte en
Francio. La patro kaj filo povintus iri al Ameriko, kiel faris
la gereĝoj de Portugalio, sed ili preferis humiliĝi antaŭ la
francoj por ricevi personan tranĉon, dum ili ne zorgis pri tio,
kio okazis al siaj subuloj. Kiam Reĝo Perfido revenis al trono,
post kiam Napoleono estis venkita, li dediĉis sin al
persekuto de tiuj, kiuj defendis lin, pafmortigante kelkajn kaj
malliberigante aliajn. Krome, li fermis la universitatojn, ĉar
li opiniis ke la homoj jam scias tro multe, kaj
anstataŭe malfermis Taŭrobatalo-Lernejon en Madrido. Estas
juste rekoni ke, inter liaj malmultaj meritoj, li kreis la
Prado-Muzeon. Sed ni povus pli bone memori lin, se li
konsentintus kun la amerikaj sendependistoj, kiuj proponis,
ke oni kreos federacion de nacioj sub la Krono de Hispanio. Sed
la malgranda inteligenteco de tiu reĝo ne kapablis kompreni pri
kio temis la afero...
Liaj eraroj inkluzivas promulgi la Salikan
Leĝon, per kiu virinoj ne povas aliri la tronon, por
poste nuligi ĝin, tiel kreante skismon inter la hispanoj, kiuj
defendis la fraton de la reĝo, princon Don' Karolon, kaj la
filinon de Fernando, kiu venis al la trono kun la nomo de Izabelin'
la 2ª. Tio estis la kaŭzo de la Karlismaj
Militoj. La kvazaŭaj amrilatoj de la reĝino estis
unu el la kialoj por ke monarĥa kontinueco estis perdita je
1868, ĉar ŝi estis senpovigita kaj potenco estis tenita fare
de generalo Serrano, kaj diversaj regentoj, fakte
respublikanaj revoluciuloj, ĝis estis ofertita la krono de
Hispanio al itala princo, kiu regis sub la nomo Amadeo
de Saboya (kromnomita La Kavalira Reĝo
kaj La Elektita), dum du jaroj, unu monato kaj unu
semajno, je la fino de kiuj li abdikis kaj La Unua
Hispana Respubliko estis proklamata je 1873,
prezidata de Estanislao Figueras 
dum
nur kvar monatoj, je la fino de kiuj li estis memekzilita al
Parizo ĉar mi estas ĝis la ovoj de ni ĉiuj, kiel li
diris. Tri prezidantoj de la Respubliko poste, povo
estis transdonita al generalo Serrano, kiu transdonis
ĝin al la filo de Izabelin' la 2ª, Alfonso 12ª
(La Pacisto) je 1874, kiu dek unu jarojn poste mortis
viktime de tuberkulozo. Lia vidvino, la regentino María
Cristina, estus la nura subtenanto de Isaac Peral
kaj ties submarŝipo, ordigante konstrui ties prototipon kiu
daŭre estas ekspoziciita en Kartageno. Ŝia filo, Alfonso
13ª La Afrikano, kiu ĝis nun estas la nura
hispano kiu naskiĝis kiel reĝo, estis en oficejo ekde sia
plenaĝo ĝis 1936, kiam li estis eksoficigita per falsa
referendumo —fakte temis pri municipaj balotadoj en ĉiuj
urboj de Hispanio, nekutima kazo ankaŭ— kaj estis establita
la Dua Hispana Respubliko, kies mallertaj
politikoj kaŭzis la Civitanan Militon, kiu kondukis al la Diktaturo
de Generalo Francisco Franco Bahamonde de 1938
ĝis 1975.
La Diktatoro findeklaris, ke li respondecas nur antaŭ Dio kaj Historio, kaj ordonis, ke post sia morto la monarĥio estu restarigota en la persono de la filo de la heredanto de Alfonso 13ª, Don Johano Karlo —kiu efektive estos 1ª kiam estos 2ª, malgraŭ la stratmapon de preskaŭ ĉiuj hispanaj urboj kaj tiom da oficialaj dokumentoj—, posteno kiun li akiris en 1975 kaj okupis ĝis li abdikis en 2014, en la persono de Don' Filipo 6ª, hodiaŭa reĝo de Hispanio.
Pri la Reĝo Don' Johano Karlo, oni diris multajn aferojn, kelkaj nerimarkindaj, ĉar ili apartenas al lia privata vivo —al kiu li rajtas kiel ĉiu homo—, aliaj falsaj, kaj multaj insolentaj, kiel li fuĝis al Dubajo por ne alfronti siajn krimajn respondecojn. Neniu lin persekutis, do estas malvere, ke li fuĝas. Sed oni komprenas, ke kiam oni diras pri li tiom da senbazaj stultaĵoj, ne estas strange, ke li decidis iri al lando, kie oni lin respektas. Inter aliaj sensencaĵoj, oni diris, ke ĉar li ne plu estas reĝo en oficejo, ke li ne plu estas neimputebla. Sed tiuj, kiuj scipovas legi kaj legis la Hispanan Konstitucion, scias, ke ties artikolo 56-3 diras, ke La persono de la Reĝo estas netuŝebla kaj ne estas submetita al respondeco. Kaj ĉar ne estas diferenco en ĉi tiu dokumento inter la Reĝo Funkcianta kaj la Reĝo Emerita (tiu koncepto neniam venis en la kapojn de la redaktoroj de la Konstitucio), artikolo 56, paragrafo 3 daŭre aplikas, kvankam la televidkomentistoj volas modifi la leĝon sen havi tian kompetentecon. Miaopinie, estis malavara kaj inteligenta gesto abdiki en sian filon, kio multe elstaras en lando, kie neniu rezignas, eĉ ne la prezidantoj de la Registaroj, kiuj ruinigas la landon per maniero neniam antaŭe vidita.
Kaj la afero estas, gesinjoroj, ke politikistoj en Hispanio ĉiam estis mezvaloraj. Ne estas ke ni havis malmulte da bonŝanco ĉe la reĝoj ekde la finiĝo de la Aŭstriaj, sed estas ke la politikistoj, kiujn suferis ĉi tiu kompatinda hispana popolo, estis la plej ruinigaj per ties administradoj. Ŝajnus, ke ili ĉiam iris al sia persona avantaĝo prefere ol al de tiuj, kiujn ili ĵuris servi kaj defendi. Sed la Reĝo ne kulpas pri tio. Ne plu.
Ĉu ni fartus pli bone kun respubliko? (Oni diras la tria, sed ĝi estus la unua, ĉar la aliaj du ne estis respublikoj, ĉar ili neniam estis ĉies afero). Mi tre dubas pri tio. Por ke estu respubliko, devas esti demokratoj unue, kaj respublikuloj due. Kaj, jam dirite, ankaŭ respublikanoj. Ĉar por esti demokrato, oni bezonas multe pli ol diri tion. La respublikuloj estas tiuj, kiuj laboras por ke ekzistu respubliko kaj por ke ĝi restu en siaj respublikaj valoroj, io malfacila en iu ajn lando kaj en tiu nia multe pli, kie la kontraŭa opinio ne estas tolerata. Respublikanoj estas tiuj, kiuj komforte loĝas en respubliko kaj ne konspiracias kontraŭ ĝi. Kaj ili ankaŭ estas maloftaj inter ni. Nu, dum tiuj du, kiujn ni havis (fakte ili havis, ĉar mi ne estis tie), neniu el la tieaj politikistoj zorgis pri la realaj problemoj de Hispanio, sed pri siaj ideologioj —perversaj, kiel ĉiuj ideologioj, laŭ mi— kaj neniam estis preteco servi. Tial ĉu la hispana popolo vekiĝas kaj edukas sin en demokratiaj valoroj kaj libereco kaj respekto, ĉu Vivu la Reĝo!
