Jam
la 18-an de Paofi en Egipto ekregis ĥaoso. La vojoj inter
Malsupra kaj Supra Egipto estis interrompitaj, la komerco ĉesis,
la ŝoseoj estis okupitaj de la regimentoj, kiuj rapidis al la
urboj, posedantaj la plej famajn templojn.
Sur la kampoj laboris nur la pastraj kamparanoj. En la bienoj de l' nobeluloj, nomarĥoj, kaj precipe de l' Faraono, la lino ne estis elŝirita, la trifolio ne estis tuŝita, la vinberojn ŝirkolektis neniu. La kamparanoj faris nenion, vagis en bandoj, kantis, manĝis, trinkis kaj minacis al la pastroj aŭ al Fenicianoj.
En la urboj la butikoj estis fermitaj kaj la senokupaj metiistoj tutajn tagojn diskutis pri la ŝanĝoj en la ŝtato. Ĉi tiu skandala fenomeno ne estis plu novaĵo por Egipto, sed nun ĝi atingis tiel minacan gradon, ke la kolektistoj de l' impostoj, eĉ juĝistoj komencis sin kaŝi; tiom pli, ke la polico tre malsevere agis kontraŭ la trouzoj de la popolo.
Ankoraŭ unu afero meritis atenton: la granda kvanto da nutraĵo kaj vino. En la drinkejoj kaj gastejoj, precipe en la feniciaj, en Memfiso same kiel en la provinco, povis manĝi kaj trinki ĉiu, kiu volis kaj kiam li volis, tre malkare eĉ tute senpage.
Oni diris, ke lia sankteco donas al sia popolo festenon, kiu daŭros tutan monaton.
Kaŭze de la malfaciligo eĉ interrompo de l' interkomunikiĝoj, la urboj ne bone sciis, kio okazas ĉe la najbaroj. Nur la Faraono, kaj ankoraŭ pli bone la pastroj, konis la staton de la lando.
La situacion antaŭ ĉio karakterizis la malkonsento inter Supra aŭ Teba kaj Malsupra aŭ Memfisa Egipto. En Teboj havis la superecon la partio de l' pastroj, en Memfiso ― la Faraono. En Teboj oni diris, ke Ramzes freneziĝis kaj volas vendi Egipton al Fenicianoj; en Memfiso oni rakontis, ke la pastroj volas veneni la Faraonon kaj alkonduki Asirianojn en la landon.
La simpla popolo, norde kaj sude, estis altirita al Ramzes per ia instinkto. Sed la popolo estis forte pasiva kaj ŝanceliĝema. Kiam parolis faraona agitanto, la kamparanoj estis pretaj ataki la pastrojn: sed kiam venis procesio, ili falis sur la vizaĝon kaj tremis, aŭskultante la antaŭdirojn pri katastrofoj, kiuj minacis Egipton jam en ĉi tiu monato.
La teruritaj nobeluloj kaj nomarĥoj preskaŭ ĉiuj kunveturis Memfison petegi la Faraonon pri helpo kontraŭ la ribelantaj kamparanoj. Sed ĉar Ramzes XIII rekomendis al ili paciencon, kaj ne mallaŭdis la popolaĉon, la grandaj sinjoroj komencis interkonsiliĝi kun la pastra partio.
Vere estas, ke Herhor ankaŭ silentis, aŭ ankaŭ konsilis al ili paciencon; sed aliaj ĉefpastroj rakontis, ke Ramzes estas freneza kaj malklare komprenigis, ke oni devas forigi lin de la povo.
En Memfiso ambaŭ partioj vagis unu apud la alia. Malpiuloj, kiuj trinkis, bruis, ĵetis koton sur la murojn de l' temploj, eĉ sur la statuojn; kaj piuloj, plejparte maljunuloj kaj virinoj, kiuj preĝis en la stratoj, laŭte antaŭdirante malfeliĉojn kaj petegante la helpon de l' dioj. La malpiuloj ĉiutage faris ian trouzon, inter la piuloj ĉiutage iu malsanulo retrovis la sanon.
Sed stranga afero: ambaŭ partioj, malgraŭ la bolantaj pasioj, ne malutilis, ne atakis unu la alian. La kaŭzo estis, ke ĉiu el ili faris malordon laŭ direkto kaj plano, preparita per la superuloj.
La Faraono, ne kolektinte ankoraŭ ĉiujn regimentojn kaj pruvojn kontraŭ la pastroj, ne donis la signalon al la decida atako kontraŭ la temploj; la pastroj ŝajne atendis ion. Estis tamen videble, ke hodiaŭ ili ne sentas sin plu tiel malfortaj, kiel en la unua tago post la voĉdono de la delegitoj. Ramzes mem komencis mediti, kiam de ĉiuj flankoj oni sciigis al li, ke la pastraj kamparanoj preskaŭ tute ne partoprenas en la malordoj, sed laboras.
"Kion tio signifas?" ―demandis la Faraono sin mem. ―Ĉu la nudaj kapoj pensas, ke mi ne kuraĝos ataki la templojn, aŭ ĉu ili havas iajn nekonatajn de mi defendajn rimedojn?"
La 19-an de Paofi la polico konigis al la monarĥo, ke en la lasta nokto la popolo komencis detrui la murojn, ĉirkaŭantajn la templon de Horus.
Ramzes XIII, kiel militestro kaj venkinto apud Sodaj Lagoj, sciis, ke kiam unu fojon la amasoj iras al la atako, nenio haltigos ilin: ili devas rompi aŭ esti rompitaj. Se la temploj ne defendos sin, la popolaĉo sukcesos preni ilin, sed se ili volos sin defendi..? La popolo forkuros kaj oni devos sendi tien soldatojn; ili estis multenombraj, estas vere, sed ne tiel, kiel estis necese laŭ la kalkuloj de l' Faraono.
Krom tio, Hiram ne revenis ankoraŭ de Pi-Bast kun la leteroj, pruvantaj la perfidon de Herhor kaj Mefres. Kaj pli grave estis, ke la pastroj, partianoj de l' Faraono, devis doni helpon al la armeo ne pli frue, ol la 23-an de Paofi. Kiel do averti ilin en tiom da temploj, tiel malproksimaj unu de alia? Kaj ĉu simpla singardemo ne ordonis eviti rilatojn kun ili, por ne perfidi ilin?
Pro ĉiuj ĉi motivoj Ramzes ne deziris pli fruan atakon de la popolo kontraŭ la temploj.
Tamen malgraŭ la volo de l' Faraono la ekscito kreskis. Apud la
templo de Izido oni mortigis kelke da piuloj, kiuj antaŭdiris
malfeliĉojn por Egipto, aŭ mirakle retrovis la sanon. Apud la
templo de Ptah la popolaĉo sin ĵetis kontraŭ procesio, batis la
pastrojn kaj rompis la sanktan ŝipeton, en kiu vojaĝis la statuo
de l' dio. Preskaŭ samtempe venis kurieroj de la urboj Soĥem kaj
Anu kun la sciigo, ke la popolo volas superforte eniri en la
templojn, kaj en Ĥeran eĉ faris tion kaj sakrilegis la
sanktejon.
Vespere, preskaŭ kaŝante sin, venis en la palacon de lia
sankteco deputataro de l' pastroj. La respektindaj pastroj kun
ploro falis al la piedoj de l' estro, petegante, ke li ŝirmu la
diojn kaj templojn.
Ĉi tiu tute neatendita okazo plenigis la koron de Ramzes per granda ĝojo kaj ankoraŭ pli granda fiero. Li ordonis al la delegitoj leviĝi kaj favore respondis, ke liaj regimentoj ĉiam estas pretaj defendi la templojn, se nur ili estos tien enkondukitaj.
Kiam en la reĝa ĉambro kunvenis la civilaj kaj militaj altranguloj, Ramzes, plena de fiero, ekparolis:
En ĉi tiu momento venis kuriero kun la novaĵo, ke la popolo sin ĵetis kontraŭ la eksterlanduloj. Oni atakis Grekojn, Sirianojn kaj precipe Fenicianojn... Oni rabis multe da butikoj kaj mortigis kelke da homoj.
Estas vere, ke oni devas ŝirkolekti en la monato Paofi. Sed ĉu ekzistas ĝardenisto, kiu lasus la fruktojn sur la trunketoj, se ili estus maturaj unu monaton pli frue..? Mi repetas: mi volis malfruigi la movadon de la popolaĉo, ĝis kiam niaj preparoj estos finitaj. Sed ĉar oni ne povas nun prokrasti, ni profitu la venton, kiu blovas, kaj ni disetendu la velojn..! Morgaŭ Herhor kaj Mefres devas esti arestitaj kaj alkondukitaj en la palacon. Kun Labirinto ni finos post kelke da tagoj.
La membroj de la kunveno konsentis, ke la decido de l' Faraono estas bona, kaj disiris, admirante lian decidemon kaj saĝon. Eĉ la generaloj diris, ke pli bone estas profiti la ŝancon ol kolekti la fortojn por la tempo, kiam la okazo forpasos.
Jam estis nokto. Alkuris alia kuriero de Memfiso kun la novaĵo, ke la polico sukcesis ŝirmi la eksterlandulojn. Sed la popolo estas ekscitita, kaj oni ne scias, kion ĝi entreprenos morgaŭ.
De ĉi tiu momento unu kuriero venis post alia. Unuj alportis sciigojn, ke grandaj amasoj de kamparanoj, armitaj per hakiloj kaj bastonegoj, de ĉiuj flankoj rapidas al Memfiso. Aliaj anoncis, ke en la ĉirkaŭaĵo de Peme, Soĥem kaj On la popolo forkuras en la kampojn, kriante, ke morgaŭ estos la fino de l' mondo. Alia kuriero alportis leteron de Hiram, ke li tuj venos. Alia konigis, ke la pastraj regimentoj sekrete marŝas al Memfiso kaj, kio estas pli grava, ke de Supra Egipto iras grandaj taĉmentoj de popolo kaj soldatoj, malamikaj al Fenicianoj kaj eĉ al lia sankteco.
"Antaŭ kiam ili venos ―pensis la Faraono ―mi jam havos en miaj manoj la ĉefpastrojn kaj eĉ la regimentojn de Nitager... Ili malfruis je kelke, da tagoj..."
Fine oni komunikis, ke en diversaj lokoj la soldatoj kaptis alivestitajn pastrojn, kiuj penis penetri en la palacon de lia sankteco, kredeble kun malbonaj intencoj.
Ĉirkaŭ la noktomezo, la respektinda reĝino Nikotris postulis aŭdiencon de lia sankteco.
La nobla sinjorino estis pala kaj tremanta. Ŝi ordonis al la oficiroj eliri el la reĝa ĉambro kaj restinte sola kun la Faraono, diris plorante:
La Faraono prenis la patripon je ambaŭ manoj, kisis ŝin kaj ridante diris:
La reĝino ĉirkaŭprenis la piedojn de l' sinjoro kaj foriris trankviligita, petegante tamen Ramzeson, ke li respektu la diojn kaj estu kompatema al ties servistoj.
Post la foriro de l' patrino la Faraono alvokis Tutmozison.
Ramzes levis supren la fingron, kiel signon, ke li volas aŭskulti nenian proponon... Poste, por ŝanĝi la temon, li diris kun rideto:
―Ĉu vi memoras, Tutmozis, la manovrojn apud Pi-Bailos..? Du
jaroj jam pasis..! Kiam mi koleris en tiu tempo kontraŭ la
trouzoj kaj avideco de l' pastroj, ĉu mi povis supozi, ke tiel
baldaŭ mi reguligos kun ili la kontojn..? Kaj la malfeliĉa
Sara... Kaj mia malgranda filo... Kiel bela li estis..!Du larmoj ruliĝis sur la vizaĝo de l' Faraono.
Daŭrigota
