Kun surprizo kaj indigno, ni, liberamaj homoj de la mondo, legas ĉiutage en niaj ĵurnaloj aŭ suferas en nia propra karno la teruran grimpadon de nazioj, radikalaj naciistoj kaj reakciuloj survoje de la teroro kaj murdado. Ili atakas la plej elementajn homajn rajtojn de la individuoj, damaĝas la pacon de la civitanoj kaj ne malofte murdas senkulpajn homojn.

Antaŭ kelkaj tagoj la ĵurnaloj informis pri terura batado al nederlandano en Barcelono nur pro rasaj motivoj, kaj kelkajn semajnojn pli frue, pri murdo de junulo sur Madridaj stratoj, en ambaŭ kazoj fare de junaj bandoj de "razkapuloj", t.e. nazioj. Tiuj ne estas la unuaj kazoj, ja similaj krimoj, bedaŭrinde, ripetiĝas en Germanio, Francio, Anglio kaj aliaj landoj. Antaŭ ne multaj semajnoj, en la urbo kie ni redaktas tiun ĉi kronikon, alia el tiuj bandoj batadis senkompate dum sama nokto, unue, povran senhelpan enmigrinton, ĝis ili lasis lin surtere grave vundita. Tuj poste, ili ripetis similan «heroaĵon» per botoj fere garnitaj kontraŭ granda nombro da maljunaj mizeruloj, kiuj kutimis kolektiĝi en publika place. Simile kiel en tempo antaŭa al la lasta mondmilito, tiuj krimuloj volas pravigi tian aĉan konduton en la nomo de raspurigo kaj por la "gloro" de la patrio... Ĝis kiam ni toleros tiujn degenerintajn bestojn?

En Centra Eŭropo, eksplodo de naciismaj aspiroj revivigis la plej tragediajn dramojn de multaj popoloj en antaŭaj militoj: bildoj de koncentrejoj, scenoj pri humiligoj, perforto, malsato, detruo kaj murdado aperas en ĵurnalo kaj televido kiel atesto pri io nepravigebla. Torturoj, ekzekutoj, krimoj kontraŭ la omaro tute nepardoneblaj, nur ĉar oni volas starigi landlimojn kelkajn kilometrojn pli aŭmalpli malproksime, aŭ ĉar la rasfiero de certaj arogantuloj volas elmontri iliajn makabrajn instintojn... Ĝis kiam ni toleros tiujn fondantojn de patrioj, kiuj eksportas sistema la murdon kaj tamen toleras en la propra hejmo maljustan socion kun karakterizoj nedemokrataj?

Antaŭ kelkaj tagoj ni ricevis en nia Redaktejo broŝuron en Esperanto, senditan sendube de kelkaj el tiuj "patriotoj", kiuj volis pravigi murdojn kulpante la aliajn pri similaj faroj: krimo ne pravigas alian krimon! Kompreneble en tiu broŝuro ne aperas  la pravigitoj en la momento, kiam ili praktikas homoĉason  sur ubostrato kaj lerte vundas virinojn kaj infanojn. Ne aperas hospitaloj masakritaj de potencaj kanonoj, nek torturistoj aŭ mil kaj unu aliaj krimoj, kiuj ne havas eksplikon en Esperanto nek en iu ajn alia lingvo. La uzo de paca lingvo Esperanto, kiel instrumento por klarigo de malhumanaj naciismaj celoj, estas, niaopinie kaj minimume, alia perversa decido, evidenta eraro...

Ekzistas aliaj naciismaj terorismoj en niaj urboj, inter ili tiu de la ŝtato aŭ de certaj minoritatoj, kiuj intencas konvinki la aliajn civitanojn per pistoloj kaj bomboj. Ni abomenoas tiujn "savantojn" de popoloj kaj laŭte denuncas tiajn farojn kiel neeksplikeblajn krimojn... Ĝis kiam ni toleros tiujn agresojn de nazioj, naciistoj kaj reakciuloj kontraŭ la paco kaj la homaro? Batalo por plibonigo de sociaj konkeroj, por liberoj kaj homamaj celoj povas pravigi en konkretaj kazoj la uzon de perforto, sed neniam por fondo de novaj patrioj aŭ tribaj aspiroj aŭ por distingo kaj elstarigo de rasaj fokusoj kaj etnaj sanktejoj. Kaj bonvolu ne aludi la defendon de kulturo, ĉar pistoloj  kaj bomboj ne kongruas kun civilizacio kaj kulturo. Ĉiukaze oni devas esti ĉiam inda je la pluekzisto de  homaj rajtoj de la individuoj Progresema moderna socio postulas jam de antaŭ longe  kaj por ĉiam malaperon  de ĉiuj baroj inter homoj, bezonon de solidara  politiko, kiu unuigu la homaron, ĉar sen tutmondaj organizo kaj celoj ni ne atingos superi la primitivan socisistemon de la kavernoj, al kiu ŝajne strebas tiuj patriotoj... Mizero kaj malsato ne povas malapero de la mondo dum tiuj agresemaj minoritatoj sin okupas egoisme garantii la propra modelon de sia senmakula patrio kaj raso, ĝuste kiam ni estas ĉe la sojlo de la dudekunua jarcento, kaj tiuj tribaj distingoj estas nur signoj de pasinta tempoj regresemaj...

Cetere, ni klare diru al la eldonantoj de la citita broŝuro, ke ne validas pretekstoj, kiuj intencas pravigi krimojn citante alies flagojn. Esti serbo aŭ muzulmano ne ŝanĝas la fian karakteron de maljusta ago,  eĉ se esksplikata en Esperanto, ĉar paco havas nur unu solan vizaĝon. Nu, sinjoroj naciistoj: bonvolu ne ripeti vian eraron uzante Esperanton por pravigi krimojn, ĉar tio, anstataŭ ebligi la komprenon de via konduto, inklinigas nin al naŭzo.