Laŭ la maniero per kiu la nazioj, hodiaŭ mem, neas la ekzistadon de ekstermigintaj kampoj, en kiuj estis masakritaj milionojn da judoj, ciganoj kaj komunistoj, per maniero identa je disfaldita modo, la cionista ŝtato de Israelo, kiam ne rekonas la historian ekzistadon de la palestina popolo, kaj ankaŭ la terorista ŝtato de Hispanio, rifuzas la kulturan identecon kaj la rajtojn de la vaska popolo. Okazas, ke, se ne ekzistintus la ekstermaj kampoj, kiel povus la judoj elmontrigi la nazian rasismon?

Se Palestino estas eventaĵo, kiel povas la palestina popolo plende protesti pri siaj grundoj? Ĉu la Eŭska Herio (vaska lando) estas fikcio? Kiel iu povas reklamacii sian propran Vaskan Landon?

Iom pri historio

La multaj etnoj, kiuj travivis sur la duoninsulo Iberio formigis fandilon da kunvivantaj popoloj, kiuj dum multaj jarcentoj sin elvolviĝadis je paco, kun siaj propraj kutimoj plene da buntaj tradicioj kaj folkloroj, ĝis kiam ekaperis sur la teatra scenejo de la duoninsulo Iberio, la ungegoj de la uzurpaj gereĝoj de Kastilio-Aragono, kiu en 1512 sin alpropigis de la pli antikva iberia etno, la vaska popolo.

Multaj jarcentoj antaŭ Kristo, jam la iberoj, estis sur la duoninsulo. Tiu ĉi popolo, la iberoj, kvankam ne lertaj terkulturistoj, jam sciis elfosigi la metalojn por ellabori siajn proprajn armilojn. Estis laborema popolo de ordinaraj kutimoj; kies denaskdeveno oni ĝin juĝas, rekte, de la vaska popolo.

Je necerta epoko, la duoninsulon Iberion invadis, elvenintaj tra Ia Pirineaj montaroj, la keltoj, kiuj post kelkaj jaroj da bataloj inter keltoj kaj iberoj interkunfandiĝis je la keltiberoj. Tiu ĉi popolo, kiu sukcesis je grado, relative rapida al la antaŭenigita civilizacio, kaj kune kun la kantabroj, asturoj, vaskoj, galaikoj, kaj la luzitanoj al okcidento formigis la verajn etnojn kiuj konsistigis la duoninsulon Iberio.

Aliaj popoloj pli antikvaj daŭre sin starigis sur la sablobordoj kjuj ĉirkaŭas la duoninsulon Iberio, celinte la negocadon, kun la enloĝantoj. Ili estis: la fenicoj, grekoj kaj kartaganoj. Tamen, estante la kartagenanoj pli povaj, post Ia renverso de fenicoj kaj grekoj, la kartagenanoj, pretendis sin alproprgi de la duoninsulo. La keltiberoj, dum multaj jaroj batalis kontraŭ la kartagenanoj. Sed jam lacegaj antaŭ tioma batalado kaj pro timo je la malvenko, ili alvokis la romianojn je sia helpo. Tion sendube faciligis, al la Imperio la mastrumadon de la duoninsulo. Tiel la Romia Imperio, pligrandigis sian teritorion. Tamen, ili trovis la feran rezistadon de la luzitanoj!

La luzitana popolo, estis tiom lerta por la armado de insidoj, kiel eltrovi tiun de siaj malamikoj. Ili estis tiom viglaj kaj rapidemaj kiel estas ĝenerale la montaranoj, ke la romanoj povus ilin venki nur per la perfido.

Tiu ĉi popolo, lokita sur Herminiaj Montaroj (Portugalio), kiu restas inter la riveroj Doŭro kaj Tejo kaj la Atlantiko okcidente. La ruza romana generalo per mensogoj kaj promesoj al la luzitanoj, ke ili deponu la armilojn, ĝuste antaŭ la batala konfrontado, poste, li sur ilin praktikis hororan mortigadon.

Viriato, heroa luzitano, humila bestgardisto sur la Herminiaj Montaroj, estrinte ĉiujn, kiujn sin forsavis en tiu batalo en 149 A.K. antaŭ Ia kanajlaĵo de Galba, dum jaroj puntrudis malvenkojn sur malvenkoj, ĝis kiam Cepiono (romia generalo) subaĉetis al du el la subuloj de Viriato, kiuj lin mortigis, dum lia ripozo en sia dormotendo (en la jaro 139 a.K.).

En Ia V-a jarcento barbaraj nordaj popoloj: alanoj, suevoj ka) vandaloj, kiuj invadis Galion, trairis la Pirinean Montaron kaj praktikis en ia duoninsulo la plej grandan dezertigadon. Malantaŭ i1i alvenis aliaj barbaroj, la vizigotoj, kiuj sukcesis estrigi la tutan duoninsulon. Ili estis malpli barbaraj, ol la aliaj invadintoj, kiuj fine sin konvertis al katolikismo.

La estrado de vizitogoj, nemulte daŭris. Ĉar en la jaro 771 la araboj trairante la Ĝibraltaran marokolon venkis la gotojn je la fama batalo apud la Rivero Gvadaleto, estrigis la tutan duoninsulon, escepte en la kaŝangulo de l’ asturaj montaroj kie sin rifuĝis Pelaĝo. Pelaĝo, gota princo, iom post iom reprenis teritoriojn, al la maŭroj, larĝigante la limojn de sia teritorio.

Komencinte la rekonkeron kiu daŭris ok jarcentojn, Pelaĝo iom post iom, estis repreninte iajn teritoriojn, al la araboj, kaj siaj posteuloj, gajninte ĉiam pli da teritorio al la malamikoj, per intensaj bataloj.

Tiu ĉi rakonto celas la diskonigadon de la aroganta obstineco de la katolika Hispanio, kiu de 1512, dum preskaŭ 500 jaroj, daŭre subpremis la vaskan popolon. La Antikva Kastilio-Aragono delonge sinarogas la estrigadon de la duoninsulo Iberio, kaj forgesas ke, ĝi apenaŭ (laŭ la prahistorio de Iberio) donas vivsignojn, post Ia reĝeco de la Katolikaj Gereĝoj, dum la vaskoj, estis la unuaj, kiu situis sin, en duoninsulo kaj estis: la vaskoj keltiberoj, la nuraj kiuj rezisis la invadadojn de la nordaj barbaroj, la araboj kaj romanoj.