Aliaj anaroj

La RADE: Rotaria Amikaro de Esperantistoj

Rotarian Asocion fondis Paul Harris, usona juristo, celante nutri la idealo serva kiel bazo de entrepreno, por ekhavigi altan etikan kodon en negoco kaj profesio libera, kaj patronigi mondan kamaradecon ene de negoculoj kaj profesiuloj. La nomon Rotary klubo oni adoptis, ĉar kunvenoj estis rotacie en la oficejoj de la anoj, tio estas, ĉiam ŝanĝante la kunvenloko.

Paul Percy Harris kaj Ludoviko Lazaro Zamenhof

La unua kunveno de Rotari-klubo estis je la 23a de februaro de 1905 en Ĉikago (Usono), kio estas koincido kun la unua Kongreso de Esperanto en Boulogne-sur-Mer (Francio). Zamenhof estis pli jaraĝa ol Paul Harris, sed ambaŭ homoj havis similajn idealojn: internacian intekompreniĝon, pli bonajn rilatojn inter la homoj kaj ankaŭ universalan pacon.

Ni bone konas la pensadon de Zamenhof: li forte amis homaron kaj pensis, ke ĝi ĉesos interbatali se ĝi povus facile kaj rekte interkompreni. Unuavice, Rotario ne aspektas tiel idealista, sed, kiam oni atente legas la verkojn de Paul Harris, bedaŭrinde elĉerpitaj, oni komprenas, ke li ankaŭ estis forte motivita de amo por homaro kaj konvinkita, ke interkompreno inter la popoloj kondukos al ĝenerala paco. Inter siaj pluraj verkoj, This Rotarian Age (Tiu ĉi Rotaria Epoko) enhavas multajn paragrafojn kontraŭ milito.

Inter la mondmilitoj, Rotario Internacia plurfoje rezoluciis favore al Esperanto, ĉefe en 1932, kaj unu el siaj Prezidantoj, la franca Maruice Duperrey, estis konata esperantisto. La brita revuo The Rotary Wheel (la rotaria rado) ofte publikigis specialan 20 paĝan kajeron pri la lingvo internacia. En 1942, rotaria konferenco okazis en Londono, Britujo, sub prezidenteco de Sydney Pascall, eks-Prezidanto de Rotario Internacia. Inter aliaj interkomprenigaj projektoj estis proponita la instruado de Esperanto en elementaj lernejoj. Tiu konferenco estas rigardata kiel al antaŭ-kunveno de UNESKO.

Sed Paul Harris neniam aludis al Esperanto en siaj verkoj, nek al inter-kompreniĝaj problemoj. Tamen, li multe vojaĝis tra la mondo, inter 1928 kaj 1937. Tiel lia pensado plilarĝiĝis per renkontoj kun aliaj popoloj. Sed, ŝajne, la nura uzado de la anglo-usona lingvo ne tro malhelpis lin. Malgraŭ tiu nescio, Paul Harris multe lernis de aliaj landoj, kaj sia kulturo ne restis nur usona. Ekzemple, li skribis en This Rotarian Age, ke la eŭropanoj, malsimile al usonanoj, ne konsideras monon kiel estas la ĉefa celo de la vivo. Ilia sinteno koncerne la rilatoj inter la aferoj kaj la vivo estas pli sana ol la sinteno de usonanoj.

Profete, li ankaŭ opiniis, ke en la estonto, libera tempo estos multe pli longa ol labortempo. Edukado ne plu devos nur prepari al profesia vivo, sed ankaŭ organizado de libertempo. Do la homoj havos multajn ŝancojn renkonti kaj rilati kun malsamlingvanoj, mal- samkulturanoj.

Fakte ni konstatas, ke la profetaĵo de Paul Harris estas nun ĉiutaga realaĵo. Kiel komerco kaj produktado, libertempaj vojaĝoj kaj distraĝoj estas mondskalaj. Sed tro multe da turistoj aŭskultas nur sian gvidiston kaj ne rilatas kun la popoloj de la vizitataj landoj.

Rotario Internacia uzas kvar oficialajn lingvojn: angla, japana, hispana kaj franca. Aliaj landoj ŝatus, ke siaj lingvoj ankaŭ oficialiĝu. Rotario certe ne povas,kiel OUN (Organizado de Unuiĝintaj Nacioj) uzi dekon aŭ dudekon da lingvoj. Tio estus ege multekosta. Do, RADE esperegas,kaj proponas, ke iam Esperanto fariĝos oficiala lingvo por rotariaj rilatoj. Ĉar ĝi estas neŭtrala, kaj facile lernebla, la peto por uzado de pluraj lingvoj ĉesos kaj Rotario ŝparos multe da mono. Tiel, finfine, la pensoj de Harris kaj tiuj de Zamenhof renkontiĝos.

RADE estas la plej malnova Rotaria Amikaro

Laŭ la Rotaria Baza Biblioteko, historio de rotariaj amikaroj komencas en 1947, kiam kelkaj britaj notariaj jaktistoj decidis kune praktiki jaktadon kaj flirtigi la rotarian flageton sur siaj ŝipoj. Baldaŭ, usonaj jaktistoj imitis ilin kaj "flotoj" organiziĝis.

Sed, antaŭ nelonge, oni malkovris ekzempleron de no 8 de Mondamikeco, oficiala bulteno de Rotaria Esperantista Amikaro, datita je oktobro 1931. Tiu 12 paĝa presita bulteno mencias la kvaran ekzistadan jaron de la Amikaro, kiu do estis fondita en 1928, en Anglujo kaj Francio. Tiu rotaria amikaro, regule konstituita, jam kapablis kunvenigi 12 delegitojn de pluraj nacioj dum la Internacia Rotaria Kongreso en junio 1931 en Vieno, Aŭstrio. Ii do sendube estas la unua Rotaria Amikaro, 19 jaroj antaŭ tiu de jaktistoj.

Organizado de RADE

Aar RADE anaro estas multnombra kaj disigita ĉirkaŭ la mondo, malfacile estas kunvenigi ĝin aŭ renkontigi la membrojn. Do, ĝis nun okazis neniu balotado por elekti estraron, aŭ decido pri iu kotizo. Dum multaj jaroj Prezidanto Graham Leon-Smith regis la asocion, organizis budojn ĉe Rotariaj Kongresoj, kaj nun So Mark Levin, el Francio, estas la ĝenerala Sekretario.

Marc Levin


| Kajero 31ª | En PDF (paĝo 24ª) | Kajeroj |
Muziko: Menueto de infana W. A. Mozart.
Kreita de Jesuo de las Heras la marton 27-an de junio de 2000.