Lingve parolante...
La uzo de lia kaj sia laŭ la regulo de mimoismo
Bernard
Golden
Au lia aŭ sia?
Legu la sekvajn du frazojn kaj decidu, ĉu ĝi devas havi la
refleksivan formon sia.
- Tuj poste k-do Antonio Marko informis la asembleon pri la fino de sia verko pri la Historio de la HIspana Laborista Movado... (La Redakcio, Kajeroj el la Sudo, 28, 1995, pĝ. 5)
- Per flua, facile komprenebla rakontistilo, la aŭtoro defiligas sub
la lenso de lia aŭtoritata rezonado, la plej gravajn eventojn okazintajn en nia terglobo (Boletín de HEF, 323, 1995, pĝ. 29; el recenzo verkita de Vicente Hernández
Llusera).
Rimarku,ke la strukturo de ambaŭ frazoj estas identa. Temas pri aŭtoroj (la
subjektoj de la frazoj), kaj jen pri rezonado jen pri verkoj de la respektivaj
aŭtoroj.
Kontrasto inter norma kaj anomalia lingvouzoj.
En la internacia Esperanta
normlingvo verko kaj rezonado rilatas al la subjektoj de la frazoj, do la poseda adjektivo
devas havi la refleksivan formon sia, kies funkcio estas resendi al la subjekto. Sekve, frazo 1
estas ĝusta, 2 estas erarhava. Nun komparu la sekvajn du frazojn, ambaŭ el la plumo de la
sama aŭtoro, Luis Mimó Espinalt:
- ...li estis gvidata nur de sia eksterordinara lingva intuicio, t.e., de sia logika sento, sur kiu baziĝis la majstrecon de lia stilo (Esperanto kaj ĝia analiza skolo, 1982).
- ... li estis gvidata nur de lia eksterordinara lingva institucio
[tiele!], t.e. de lia logika sento, sur kiu baziĝos la majstreco de lia stilo (KAE informilo, 9, 1995, pĝ. 4).
-
Kial okazis, ke la sama persono uzis malsamajn adjektivojn en identa
kunteksto?
Bizantisma klarigo
Post kiam mi atentigis la redakcion de KAE-informilo pri
tiu anomalio, estis publikigita en n-40 12, 1995, sur paĝoj 4 kaj 5, komplikan rezonadon
celantan pravigi la gramatikan reviziismon de Mimó surbaze de jena regulo formulita en liaj
libroj pri la Regula Esperanto neniam estas uzebla, rilate al propozicia subjekto, la refleksivo
sia post la prepozicioj de aŭ el en genitivo. Rikardo ŝulco (Riĉard Sĉultz), la korifeo de la
Analiza Skolo, papage kaj insiste ripetadis tiun dogmeron de la mimoismo, kaj la rezulto estis
polemika diskuto kun gramatikisto Miroslav Malovec.
La malbeno de la
gramatikumado.
Konstanta plago en Esperantujo estas la agado de ĉiuspecaj
harfendantaj gramatikumantoj kaj pseŭdoerudiciuloj pri lingvaj aferoj, kiuj, sidante en siaj
mucidaj kabinetoj, elcerbigas arojn da komplikaj reguloj por ilustri siajn teroriajn vidpunktojn
pri la strukturo kaj evoluo de Esperanto. Ili neniel kapablas enkapigi jenan gravan averton: ju
pli da elektebloj ekzistas en lingvo inter diversaj vortformoj, des pli malfacila estas lernado
kaj uzado de la lingvo. Ekzemple, ne estas kontesteble, ke uzo de la refleksivo estas insida
stumbligilo por lernantoj kaj uzantoj sur ĉiuj niveloj de lingvoalproprigo. Pro tio, Mimó paŝis
sur danĝera tereno, kiam li arogis al si diktatorece postuli malsimpligan modifon. Eble oni
povas apliki mimoismajn regulojn ĉe la skribotablo, sed estas tute alia afero, kiam oni
staras surpiede kaj devas buUe esprimi siajn pensojn en flua interparolado. Tiam la reguloj
servas nur por obstakli la glatan kunagadon de menso kaj lango.
Kiu apogas la
mimoismanojn?
Jam de pluraj jaroj la sekvantoj de Mimó, inter kiuj troviĝas ankaŭ la
adeptoj de la Analiza Skolo de Rikardo ŝulco, provis disvastigi siajn heterodoksajn
doktrinojn pri la strukturo de Esperanto. Tamen, nek la Gramatika Sekcio de Akademio de
Esperanto, nek eminentaj esperantologoj, nek la t.n. bonaj aŭtoroj apogas la instruojn de la
mimoistojn kaj Uulcistoj, kiuj estas arogante altrudataj kiel superlogikaj dogmoj. Ili misefikas
por semi konfuzon inter la ordinaraj membroj de la Esperanta lingvokomunumo kaj neniel
estigas pozitivan etoson por progresigi la lingvon. Dum la lastaj jaroj la senĉesa kritikado
kaj denigrado de kontraŭuloj fare de Rikardo ŝulco senbridigis amarajn prilingvajn disputojn,
kies eĥoj plimalpli frue formalaperos en la abismon de forgeso.
For la lingvan reviziismon
de Mimó!
La metodo de Mimó ne povas havi finon. Post regula uzo de la refleksiva
adjektivo en 1982, li dediĉis sin al profunda reviziado de sia pensado pri gramatikaĵoj kaj
decidis alkonformigi ĉiujn siajn antaŭajn verkojn. Unu el la rezultoj estis, ke la poseda
adkektivo lia anstataŭis sia en la sama frazo pli ol jardekon poste. Kiel aspektus Esperanto
hodiaŭ, se Mimó ankoraŭ vivus kaj daŭrigus siajn Uajne nebremseblan reviziemon? Au iu
ajn individua esperantisto rajtas atenci vivantan lingvon, kiu ne plu estas eksperimentaĵo
sed propraĵo de socia komunumo? Por sobre pensantaj esperantistoj la arbitra modifado
fare de Mimó estas netolerenda.
| Kajero 30ª | En PDF (paĝo 9ª) | Kajeroj | 
Muziko: Gondolkanto, De Felikso Mendelssohn. Daŭro: 1'38".