Antaŭ unu jardeko Retto Rossetti publikigis artikolon titolitan Kion scias la poeto (1), en kiu li plurfoje stumblis sur la glitiga vojo de la esperanta semantiko. Por ĝustigi liajn erarojn, mi publikigis Kion ne scias la poetoj (kaj la aliaj) pri la transitiveco de verboj  (2). Rossetti ne dankis min pro la konsiloj pri plibonigo de sia lingvouzo; male, li obstine republikigis sian artikolon sen poluri ĝin laŭ miaj precizigoj (3). Tio ja odoras je senrespondeco.

    En tiu ĉi artikolo mi prezentos unu ekzemplon de la Esperantaj vortoj, kiujn li misuzis. Temas pri la verbformo skafrandri en la sekvaj citaĵoj ĉerpitaj el la kolekto da eseoj Arto kaj naturo (Budapeŝto, 1989).

1. "... ĉi poemo ne estas nova, kaj ĝi estas de 'Shakespeare' ĉefe laŭ la opinion de la fervora usonano, kiu ĝin skafandris en Oxford, Anglio..." (pĝ. 56).
2. "kaj nun mi sondas mian memoron por skafandri kelkan nombron de tiaj verboj" (pĝ. 73).
3.  "Sed dum Forge skafandras en la homa animo aŭ vojaĝas per tempomaŝino..." (pĝ. 124).

    Kion povas signifi skafandri en la tri frazoj surpaperigitaj de poeto Rossetti? Plena Ilustrita Vortaro (PIV) informas, ke la substantivo skafandro estas "hermetika vesto, garnita per vitra kaj metala kapujo, kaj regule provizata per freŝa aero, per kiu oni povas iri kaj labori subakve".  Skafandristo estas  "metiisto, kiu laboras en skafandro". Ambaŭ venas de la samsignifaj  francaj vortoj scaphandre kaj scaphandrier. Ne registrita en tiu vortaro estas la verboformo skafandri, kaj mi neniam renkontis ĝin en verboj de aliaj esperantistaj aŭtoroj. Kial, do, Rossetti aŭdacis ne nur krei tiun verbformon sed ankaŭ doni al ĝi signifon, kiu tute ne rilatas al subakva laboro?

    Estas eble konsekvence derivi la signifon de la verbo skafandri surbaze de analogio kun aliaj Esperantaj verboj plurformitaj surbaze de substantivoj signifantaj vestaĵojn.

• a. ĉapelo. PIV registras ĉapelita kun la signifo "portanta ĉapelon".  La verbo, do, estas ĉapeli (tr.); en la franca  chapeauter.
• b. ŝui. Francaj-Esperantaj vortaroj tradukas chausser per ŝui (tr), piedvesti, kaj surmeti ŝuojn. La sama verbo troviĝas en la Esperanta-angla vortaro de M. C. Butler kun la angla ekvivalento to shoe (tr).
• c. mantelo, robo. en la angla-Esperanta vortaro de Fulcher kaj Long, la angla verbo to cloak estas tradukita per manteli (tr) kaj la samaj vortaristoj esperantigas to robe per sin robi, t.e. "vesti sin per robo".
• ĉ. kapuĉo, vualo, masko. En PIV oni trovas, ke kapuĉi, vuali kaj maski, ĉiuj tri transitivaj, signifas kovri parton de la korpo per la koncernaj vestaĵoj. Ili respondas al la anglaj verboj to hood, to veil kaj to mask.
• d. zono. Ankoraŭ unu ekzemplo ĉerpita el PIV estas zoni signifanta "ĉirkaŭligi  per zono".
• e. ganti. Laŭ PIV ĝi signifas "surmeti ganton al iu". Komparu F. ganter kaj A. to glove.
  
• f. jupo. Ne registrita en PIV estas laŭregule verbigita formo jupi, sed ekvivalentoj ekzistas en la angla to skirt kaj en la franca juponner "provizi, vesti per subjupo" (jupon).

       
        Konforme al la vortformado en Esperanto kaj la difinoj en PIV, evidentas, ke la rekta verbigo de nomo de vestaĵo donas al la verbo la signifon "provizi iun aŭ ion per la menciita vestaĵo", kaj tiaj verboj estas transitivaj, ĉar ili esprimas agon, kiu pasas de subjekto al objekto. Sakfandri, do, devas signifi analogie kaj logike vesti, kovri aŭ provizi per skafandro. La verbo skafandri elcerbigita kaj uzita de Rossetti en la ĉi-supre cititaj frazoj ne estas senchava, ĉar ne estas racie imageble, kiel oni povas vesti agojn per subakve uzebla ekipaĵo!  Frazo 1 temas pri iu usonano, kiu, leginte librojn kaj manustriptojn en biblioteko, trovis aŭ malkovris poemon. En la dua frazo Rossetti esploris aŭ traserĉis en sia memoro por ĉerpi ekzemplojn de verbojn. Frazo 3 informas, ke aŭtoro Forge rigardis aŭ fosis en la homa animo. Rossetti mizere mispaŝis, ĉar li ne uzis en siaj frazoj klare kompreneblajn verbojn kiel la sekvajn: rigardi, observi, ekzameni, (tra)serĉi, (el/pri)fosi (f.), esplori, enketi, sondi, skolti, rekognoski, prospektori ks. kun la celo identigi, malkovri aŭ riveli.

       La procedo de verbigo de vestaĵ-substantivoj ekzistas ne nur en etnolingvoj kiel la angla kaj la franca,kiel indikas la ĉi-supraj ekzemploj. Paralelaĵoj troviĝas ankaŭ en la hispana lingvo;