ETERNAJ PRETEKSTANTOJ
Unu el la elementoj en la folkloro de la Esperanta subkulturo
estas la fenomeno de la "eterna komencanto", tiu-vivanta demento
de la propagandista fanfaronaĵo, ke Esperanto estas facile
lernebla lingvo. En tiu ĉi eseo mi ne intencas dissekcii tiajn
ulojn, kiuj ne kapablas enkapigi la rudimentojn de nia lingvo eĉ
post plurfoja rekomenco de lernado. La nuna temo koncernas tute
alian personec-tipon, kiu same estas eternulo en Esperantujo.
Ĝis nun, laŭ mia scio, li ne estis adekvate priskribita en la
movada literaturo, sed oni povas facile identigi tiun
individuon, ĉar li aŭ ŝi, senĉese kaj plendante pretekstas pri
manko da tempo. Mi baptas tiun homtipon per la nomo "eterna
pretekstanto", ĉar oni ĝisnaŭze aŭdas de ĝi, ke Ĝia partopreno
en la Esperanto-movado estas tre tempoeluza, kaj pro multaj
aliaj okupoj, ne estas eble al ĝi plenumi ĉiujn taskojn, kiujn ĝi
mem entreprenis, plej verŝajne pro soifo je famo kaj
potenco kadre de la verdaj politikuloj kaj burokrataro.
Antaŭ pluraj jaroj, kiam okazis konflikto inter Tibor Sekelj
kaj Ivo Lapenna, Sekelj amare plendis, ke malhelpis lin atingi
elstaran sukceson en sia profesio la eskterordinara fortostreĉo
kaj tempo, kiujn li foroferis por la Esperanto-movado. Lapenna
kategorie rifuzis tiun pretekston, 
riportante,
ke li akiris renomon en sia kariero kiel universitata profesoro
samtempe, kiam li okupis altrangajn oficojn en esperantistaj
organizaĵoj. En la historio de la Esperanto-movado estas eble
trovi pli da ekzemploj de homoj, kies dediĉo al Esperanto ne
rezultigis preteratenton de familiaj devoj kaj malpliintensigon
de la produktiveco de ilia pangajna laboro. Neniu preteksto,
kiel tiu de Sekelj, estas apogeblaj. Kiu volas, ja
povas, kaj tiaj respondecaj homoj, plene okupataj en la
privata vivo, en profesiaj rondoj, kaj en la Esperanto-movado,
havas nek tempon nek emon serĉi pretekstojn kaj plendi.
Bedaŭrinde, ne ĉiuj movadaj aktivuloj pensas sammaniere, kaj
lastatempe mi havis animskuan travivaĵon, kiu konvinkis min pri
la realo de la kategorio de "eterna pretekstanto". La sekvaj
ilustraĵoj pentros tiun tipon tridimensie.
En 1897 mi turnis min al la prezidanto de la landa
Esperanto-organizaĵo rilate tre delikatan aferon kaj petis ŝin
interveni. Post pacienca atendo dum tri monatoj sen ricevi
respondon, mi skribis denove. Tiam mi ricevis jenan
plendokanton.
"Mi ja ne forgesis vian peton al mi... sed pro multaj kazoj mi
ne povis fintrakti la aferon ĝis fakte hodiaŭ.
...Unue mi klarigu, ke mi laboras profesie, plentempe, krom
aktivi en la ĝenerala administrado de la Landa Asocio kaj ankaŭ
nun organizi la tri-tagan Jubilean Feston.
...Krom tiuj aferoj mi havas edzon kaj du filojn por prizorgi.
La por-Esperanta laboro okupas grandan parton de mia vivo kaj ne
ĉiam eblas, ke mi metu mian tutan atenton ĉe nur unu afero".
Tiu preteksta prologo konsistigas duonon de la enhavo de ŝia
letero! En la sekva letero, ŝi aŭdigas en pli misagorda maniero
la saman tedan rekantaĵon.
"Nun mi petas, ke vi ne plu skribu al mi ĉar mi ne volas esti
malĝentila pri ne-agnosko kaj mi havas multe da laboro por
fari profesie, por mia familio, por la Esperanto-movado kaj pri
la Esperanta Jubilea Festo".
Car ŝi ne volis aŭ ne kapablis solvi la tiklan problemon, mi
ankoraŭfoje skribis pri tiu temo, kaj mia letero trafis la
manojn de la nova prezidanto de tiu Landa Asocio. Ĉar li ne
montris vivsignon dum la sekvaj kvar monatoj, mi devis memorigi
lin pri lia respondeco. Finfine li respondis, prezentante al mi
sian version de la pretekst-refreno, kiu jam agacis miajn
orelojn pli frue.
..."mi uzis preskaŭ ĉiun minuton de mia vivo laborante por la
UK kaj respondis al neniu letero kiu ne temis pri la kongreso.
La aliaj atendis vice ĝis la fino de la kongresa laboro. Nun,
malrapide, mi komencas respondi al leteroj kiuj atendis. Kaj
diras malrapide ĉar, unue, la postkongresa laboro ankoraŭ
postulas atenton kaj, due, mi rezervas momentojn por miaj
ne-esperantaj interesoj".
Tio estas la unua alineo de lia letero, pura preteksto okupanta
preskaŭ trionon de la tuta teksto. Jen mia respondo al ĉiu el la
du "eternaj pretekstantoj":
"Vi ne estas la sola homo en Esperantujo, kiu laboras profesie
kaj dediĉas grandan parton de via libertempo al por-Esperanta
laboro. Dum vi eble plende pretekstas pro tio, mi kaj multaj
aliaj, kiuj estas en la sama boato, rezolute remadas antaŭen
-kaj ni respondas leterojn!"
Por fini tiun ĉi mornan historion, mi deziras citi kelkajn
vortojn, kiujn skribis al mi Reto Rossetti antaŭ pli ol unu
jardeko, kiam li petis, ke mi helpu revizii registraĵojn por
nova bild-vortaro: "Mi kuraĝas min turni al vi kun grava peto,
kvankam mi scias vin tre okupita. Ĉe tio min konsolas la penso,
ke ĝuste la homo sieĝata de laboroj trovas ofte la tempon por
fari pli, dum la homo, libera -tempon ne havas-".
Jes, ja -Rossetti pravas kiel pulvo! Plua komento, superfluas.
Plagon al la eterne plendantaj pretekstantoj!
Bernard
GOLDEN.
